ارزیابی تناسب اراضی حوزه گرگان‌رود (استان گلستان) جهت کشت گندم با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

استفاده بهینه از اراضی نیازمند ارزیابی دقیق منابع بوم‌شناختی کشاورزی می­باشد. ارزیابی تناسب اراضی پیش­نیازی برای کشاورزی پایدار بوده و نقش مهمی در برنامه­ریزی کشاورزی آشیانه محور دارد، ابزاری مثل GIS می­تواند در این زمینه سودمند باشد. در این تحقیق، از پارامتر­های اقلیمی (دما و بارش)، توپوگرافی (شیب و جهت شیب) و کاربری اراضی به­منظور تعیین تناسب اراضی حوزه گرگان­رود برای تولید گندم استفاده گردید. از روش تحلیل سلسله مراتبی، برای تعیین ضریب تأثیر عوامل مؤثر بر امکان تولید گندم استفاده شد. به­منظور پهنه­بندی حوزه­ی گرگان­رود از نظر توانمندی تولید، داده­های بلندمدت عملکرد گندم استان گلستان جمع­آوری گردید. درون­یابی عملکرد با روش فاصله وزنی معکوس (IDW) انجام شد. همچنین نقشه شوری اراضی استان تهیه شد. بر پایه نتایج در حوزه گرگان­رود 74 درصد اراضی دیم از نظر پارامترهای اقلیمی و توپوگرافی مناسب کشت، 26 درصد اراضی نسبتاً مناسب و کل اراضی آبی مناسب تولید می­باشند. در 93 و 66 درصد اراضی زیر کشت گندم دیم و آبی شرایط مطلوب (عملکردی پایین­تر از میانگین استان) حاصل نمی­شود. با وارد کردن اطلاعات EC مشخص شد که 6 و 66 درصد از اراضی آبی و دیم با شوری بیش­تر از 14 دسی­زیمنس رو­به­رو هستند و چون EC بالاتر از 14 دسی­زیمنس علاوه بر کاهش عملکرد، موجب کاهش 50 درصدی جوانه­زنی می­شود، این نواحی در حوزه، عملکردی پایین­تر از میانگین عملکرد استان داشتند. در 4879 و 5078 هکتار از اراضی آبی و دیم با وجود مطلوب بودن شوری، عملکرد پایین­تر از میانگین استان می‌باشد که علت آن مدیریت ضعیف زارعین منطقه است و این امر لزوم بازنگری در گزینه­های مدیریتی را اثبات می­کند.